Als je een buitenlander vraagt waar Amsterdam beroemd om is, zal hij waarschijnlijk de coffeeshops of de rosse buurt noemen. Stel Nederlanders dezelfde vraag, en de kans is net zo groot dat hij de grachten van de stad opduikt.
De Amsterdamse grachten ontstonden in de elfde eeuw toen boeren en vissers een eiland in het midden van de Amstel aanlegden om droog te blijven tijdens de regentijd. Later breidden ze het eiland uit naar het noorden en zuiden, en nu heten ze Damrak en Rokin, de hoofdstraten die van het Centraal Station naar de Munttoren lopen, met de Dam in het midden.
Amsterdam kreeg in 1275 stadsrechten
Graaf Floris de Vijfde verklaarde Amsterdam in oktober 1275 tot tolvrij gebied. Omdat dit de eerste schriftelijke vermelding is van Amsterdam, denken sommigen dat dit de datum van de stad is. Dit is natuurlijk onzin; de stad bestond al minstens 250 jaar vóór deze datum, in welke vorm dan ook, als je kijkt naar de ontwikkeling van het land waarop de stad werd gesticht, misschien zelfs nog eerder.
Wat Amsterdam zou worden (Aemestelle en Aemstelredaman) ontstond aan het einde van de negende eeuw. De grond van wat nu de provincie Noord-Holland is en waartoe Amsterdam behoort, bestond uit moerassen en veen. Stap voor stap wonnen de inwoners steeds meer land terug. Aemestelle en Aemstelredaman zijn eerdere namen voor de stad die later de hoofdstad van het Koninkrijk der Nederlanden zou worden. Toch noemen we het gewoon Nederland of Holland.
Amsterdam telde vroeger veel meer grachten dan nu. Een flink aantal werd weer gedempt toen er meer behoefte ontstond aan bredere wegen. In totaal moesten er zo'n zeventig grachten verdwijnen. Voorbeelden hiervan zijn de Elandsgracht, Palmgracht, Lindengracht, Nieuwezijds Voorburgwal en Rozengracht.
Het Damrak was ooit de haven van Amsterdam; er liepen minstens drie bruggen over; het was de monding van de rivier, de plek waar schepen naar verre kusten vertrokken. Daar is niet veel meer van over; tegenwoordig liggen er alleen nog maar een paar rondvaartboten voor anker.
De belangrijkste grachten van de stad zijn nu de Singel, Herengracht, Keizersgracht en Prinsengracht; de Nieuwezijds Voorburgwal maakte er ook deel van uit, maar werd in de tweede helft van de 19e eeuw gedempt.
De grachten zijn in de vorm van hoefijzers aangelegd rond het stadscentrum. Een luchtfoto zoals die rechts laat een goed punt zien. Het is duidelijk te zien dat er een kern is met huizen eromheen, en achter deze huizen is een nieuw kanaal gegraven.
Zo stroomde er aan de ene kant zoet water de stad in en aan de andere kant eruit. Het maakte het ook mogelijk dat alle huizen, pakhuizen en bedrijven gemakkelijk via deze waterwegen bevoorraad en bevoorraad konden worden.
De auto aanbidt, het water trekt zich terug
De opkomst van de auto heeft verschillende kanalen de das omgedaan. Sommigen zeiden dat hygiëne ook een factor was, maar dat vind ik moeilijk te geloven; één kanaal meer of minder zou niet zoveel verschil maken, hoewel er op de een of andere manier kanalen waren die de waterstroom in de ene richting in de andere richting misten en daardoor stilstaand en stinkend waren.
De functie van de grachten is veranderd; nu zijn het hun schoonheid en architectuur die de belangrijkste attractie vormen. Wij, Amsterdammers, zijn dol op onze grachten; ik vind het heerlijk om eroverheen te lopen, naar de ene brug en weer terug, en de toeristen en studentes te bekijken die op hun veelkleurige mandfietsen (fietsen met mandjes erop) rijden. Toeristen maken graag rondvaarten op de vele toeristenboten die Amsterdam rijk is, varend over de grachten, onder bruggen door, langs de meisjes in de rosse buurt en uiteindelijk de haven in en weer terug. We zijn trots op onze stad. Vrachtschepen zoals de DHL-boot gebruiken de grachten weer om hun goederen af te leveren, omdat het verkeer op de wegen ernaast meestal vastzit. Er zijn ook watertaxi's.
Lees ook:Â DE AMSTERDAMSE GRACHTEN STAAN OP DE LIJST VAN WERELDERFGOED
Nederlands 
English