Kraken in Amsterdam

Hurken is (naast het tussen je enkels plaatsen van je billen) het betreden van een pand zonder toestemming van de eigenaar om er te wonen. Met andere woorden, je trekt in bij iemand anders zonder hem te vragen en voelt je daar prima bij. Natuurlijk moet het pand leegstaan en bij voorkeur voor een langere periode, bijvoorbeeld een jaar of zo. Tot voor kort was dat zo. Maar voel je het aankomen? Op 1 oktober 2010 verklaarde de Nederlandse overheid deze praktijk illegaal en strafbaar met een jaar gevangenisstraf. Indien er gewelddadigheden worden gepleegd tijdens het betreden of ontruimen van het pand, kan de straf worden verhoogd tot maximaal twee jaar gevangenisstraf.

Het hoeft niet per se een huis of appartement te zijn. Het kan ook een kantoor, kerk, caravan, boot of gewoon een stuk land zijn waar je kampeert.

Kraken was tot oktober vorig jaar nog toegestaan volgens de Nederlandse wet als het pand of object minimaal een jaar leeg had gestaan. Onze nieuwe wet maakt daar een einde aan.

De Nederlandse kraakbeweging
Het begon in 1964, de herontwikkeling van de wijk Kattenburg stond op de agenda. Volgens de toenmalige verantwoordelijke gemeenteambtenaren waren de huizen en appartementen niet meer geschikt om in te wonen. Ze moesten gesloopt worden, maar omdat dat voorlopig niet leek te gebeuren, besloten studenten die op zoek waren naar woonruimte er te gaan wonen.
Pas in 1975 begon de situatie echter te escaleren. Amsterdam zou een eigen metro en huizen krijgen, en de bewoners moesten de prijs betalen: de huizen zouden worden gesloopt en de bewoners zouden worden uitgezet. Provo's (de Amsterdamse voorlopers van de hippies) startten een campagne via een oorspronkelijk gesubsidieerd tijdschrift om zich te verzetten tegen de verdrijving van de bewoners en de sloop van de huizen. Eigenlijk klinkt dat niet zo slecht; de waarheid is echter dat het al snel erger zou worden.

Op de dag dat de sloop zou plaatsvinden, probeerden actiegroepen en sympathisanten alles om dit te voorkomen. Zonder succes; de politie wist het pand binnen te dringen. Alle meubels en bezittingen van de huurders werden uit het raam gegooid en later in een van de beroemde Amsterdamse grachten gedumpt. De betrokkenen waren woedend en gefrustreerd; geholpen door actievoerders zochten ze de confrontatie op met de alomtegenwoordige oproerpolitie. Twintig mensen, waaronder politieagenten, werden die dag in het ziekenhuis opgenomen; de rellen duurden voort tot in de vroege uurtjes.

Vondelpark
De regering besloot dat deze anarchie moest stoppen; er was behoefte aan aanraking en liefde; ze ontruimden een pand bij het Vondelpark met buitensporig geweld. De strijd liep uit de hand en er werden tanks ingezet. En net als vandaag mag Muammar Gaddafi geen tanks tegen zijn burgers gebruiken, dus ook dit viel niet in goede aarde bij het avondnieuws. Deze krakers waren iemands kinderen, en vaak, zoals in het geval van de hippies, waren ze de nakomelingen van welgestelden en invloedrijken. Nederland kampte al lang met een woningtekort, en de "mensen" wilden dat dit werd aangepakt. Als je een woning bezat en je wilde die niet verhuren, dan had iemand in nood het volste recht om er te komen wonen, zo werd gedacht.
De gevestigde orde was het daar uiteraard niet mee eens, maar de filosofie achter het recht om te kraken was geboren.

De koningin en haar kroning
Op 30 april 1980 was onze geliefde koningin Beatrice getuige van de troonsafstand van haar moeder Juliana, gekroond tot koningin der Nederlanden. Kroningen en koninklijke huwelijken vinden doorgaans plaats in Amsterdam, en ze verlopen altijd zonder incidenten. De kraakbeweging had besloten dat dit de dag was om hun zwaarste strijd tot nu toe te voeren. Met alle aanwezige beveiliging hoefden ze niet ver te zoeken om de vijand te vinden; ze hadden rookbommen voorbereid, voorzien van stenen, en de halve stad veranderd in een slagveld, met rook die overal in het centrum opsteeg. De koningin was er niet blij mee en bezocht de hoofdstad jarenlang zelden. Eigenlijk was niemand er blij mee; de meeste mensen vonden de actie van krakers, gesteund door republikeinen, getuigde van slechte smaak. De krakers verloren die dag veel aanhangers en sympathie. Ze hadden een cruciale fout gemaakt; ze waren de goodwill van het Nederlandse volk voorgoed kwijt.

Een civiele procedure
Waarom dan de wetswijziging? Om verschillende redenen, ten eerste: Amsterdam verandert, Nederland verandert, en inderdaad, de wereld verandert. De politiek is in Nederland naar rechts opgeschoven; het gemakzuchtige socialisme is op zijn retour, en fatsoen en de rechtsstaat zijn op hun retour. De Amsterdamse gemeenteraad was echter niet helemaal voorstander van de nieuwe regelgeving; ze voorzagen veel problemen. Maar de kraakbeweging is niet meer wat ze was; ze kunnen niet langer de steun opbrengen die ze ooit hadden; de stad besloot de regering hierop niet aan te vallen en boog toe. Wat de coffeeshops betreft, een andere doorn in het oog van onze nieuwe conservatieve regering, is de stad er wel in geslaagd een uitzondering te krijgen op de nieuwe wetgeving die ook werd ingevoerd. De nieuwe regels die vorig jaar ook over deze kwestie werden ingevoerd, maken het voor toeristen moeilijk om aan hasj of marihuana te komen. Een andere reden voor de wetswijziging was het onvermogen van de politie om zonder gerechtelijk bevel in te grijpen; Als je als eigenaar je pand wilde laten ontruimen van krakers, had je een gerechtelijk bevel van de rechter nodig voordat de politie in actie kon komen. Niets weerhield de krakers ervan om er de volgende dag weer in te trekken. Vooral dat laatste kleine detail was wat onze wetgevers de stuipen op het lijf joeg. Vandaar de wetswijziging.

En zo begon het, de nieuwe wet werd begin november op de proef gesteld en de bevoegde instanties besloten een paar panden te ontruimen van hun irritante krakers. En raad eens, de nieuwe wet leek in strijd te zijn met de Europese wetgeving ter zake. Europa stelt dat het uitzetten van een bewoner uit zijn huis zonder gerechtelijk bevel een schending is van de wet en de rechten van de bewoner.
Blijkbaar betreed je een woning als je inbreekt en overtreed je de wet. Maar zodra je erin bent getrokken, ben je geen overtreder meer, maar een bewoner. Een of andere wetgever had zijn huiswerk niet goed gedaan. Slordig werk, man! Dus een huiseigenaar heeft nog steeds een gerechtelijk bevel nodig om zijn irritante huurders uit zijn woning te krijgen.

Er moet iets gedaan worden aan huurdersloosheid.
Wat een woord, huurderloosheid! Wat we daarmee bedoelen, is dat huiseigenaren die hun pand liever leeg laten staan dan verhuren, op de een of andere manier gestraft zouden moeten worden. Ik bedoel, als je huizen bezit en je weigert ze te verhuren aan mensen die een dak boven hun hoofd nodig hebben, dan hebben krakers, wat ons betreft, onze zegen als ze besluiten je pand te bezetten. Aan de andere kant, als je je huis probeert te verkopen en krakers besluiten er in te trekken, dan is dat een ander verhaal.
Dat is niet waar kraken om zou moeten draaien, en ik denk ook niet dat krakers dat willen.

Frankrijk
Dit is een van de bekendste kraakpanden van Amsterdam. Gelegen in de Spuistraat, niet ver van de Dam, werd het gebruikt om te wonen en werken en was het tevens een café. De stad negeerde het leven en werkte op een plek en omvatte.
Nadat een klant uit een kroeg was gegooid, viel en zich bezeerde, besloot de gemeente dat dit het excuus was om de kroeg te sluiten. Mensen worden regelmatig uit een kroeg gegooid en bezeren zich daarbij, maar dat is meestal geen voldoende reden om de zaak te sluiten. Om dat te doen, moet iemand een wapen hebben gebruikt of getoond, bij voorkeur een vuurwapen.

Frankrijk vervult een zekere behoefte binnen de kraakbeweging. Elke week houden ze spreekuur, en de kroeg was eigenlijk helemaal niet zo'n slechte plek om te hangen. Ze hebben ook een concertzaal met alternatieve vormen van muziek en kunst. In 1992 wisten de krakers de ontruiming te ontlopen door het pand daadwerkelijk te kopen. Tot slot wil ik nog zeggen dat kraken niet altijd om geld draaide; velen boden aan om huur te betalen aan de rechtmatige eigenaren.